‘Het moet banken voor eens en voor altijd duidelijk worden gemaakt dat zij onze betaalgegevens niet mogen gebruiken voor commerciële doeleinden’, aldus Ancilla Tilia. Door middel van crowdfunding hoopt de activiste genoeg geld op te halen om ABN Amro voor de rechter te slepen. ‘Dit moet een waarschuwing worden voor andere banken’, zegt ze.
Aanleiding voor de actie is een artikel dat De Correspondent afgelopen zomer publiceerde. Hoewel ABN Amro eerder liet weten geen concrete commerciële plannen te hebben met betaalgegevens, verstuurt het enkele maanden later een opvallende brief. Het biedt daarin klanten die onlangs ouder zijn geworden een bankrekening aan voor de pasgeborene. ABN Amro nodigt vaders en moeders uit langs te komen in een speciaal bankkantoor in een Amersfoortse winkel van Prénatal. Geïnteresseerden maken kans op cadeaubonnen van de babywinkel en een kinderwagen ter waarde van 250 euro.
Een oplettende lezer vraagt zich af hoe de bank toch weet dat hij vader is geworden. Na vragen laat deze weten dit te zien aan de stortingen van kinderbijslag op zijn betaalrekening. Het bedrijf zegt verder niets verkeerd te hebben gedaan. Banken mogen aan de hand van betaalgegevens interesses in kaart brengen en op basis daarvan financiële diensten aanbieden.
In de Gedragscode Verwerking Persoonsgegevens Financiële Instellingen is vermeld dat instellingen financiële producten met marketing onder de aandacht mogen brengen. Daarbij is het ze toegestaan om de bij- en afschrijvingen op een bankrekening in te zetten. De gedragscode is volledig in lijn met de Wet bescherming persoonsgegevens zegt het College bescherming persoonsgegevens.
De initiatiefneemster van de crowdfunding betwist nu dat het aanbieden van een bankrekening, met cadeaubon en winactie, volgens deze regels is. Tilia: ‘Dit is een commerciële aanbieding. ABN Amro zegt de betaalgegevens niet te delen met derden, maar via een omweg is een deal gemaakt op basis van privé-gegevens. Die aanbieding doen ze niet omdat ze het Prénatal zo ontzettend gunnen.’
Ze hoopt dat een rechter zich uit zal spreken over waar een bank betaalgegevens wel en niet voor mag gebruiken. ‘Dit is voor mij een commerciële actie en echt over de grens. Het moet een waarschuwing zijn voor andere banken’ zegt Tilia.
ABN Amro laat weten dat er geen sprake is geweest van een zakelijke relatie tussen de twee bedrijven. ‘Betaalgegevens zijn niet uitgewisseld en Prénatal en de bank hebben elkaar hiervoor niet betaald.’ Klanten hebben de actie bovendien gewaardeerd zegt de woordvoerder. De cadeaubon zou gretig aftrek hebben gevonden.
Nog geen drie maanden voor de actie van ABN Amro moest ING door het stof. De bank kondigde een proef aan waarbij het betalingsgedrag zou analyseren zodat bedrijven gericht advertenties konden aanbieden. Na een hausse aan kritiek besloot het bedrijf geen uitvoering te geven aan de plannen.
Hoewel de actie van ABN Amro onschuldiger lijkt, denkt ook jurist Ot van Daalen – oprichter van burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom – dat een eventuele rechtszaak de nodige duidelijkheid kan bieden. ‘Het feit dat een bank de gegevens zo gebruikt zou helemaal niet zo vanzelfsprekend moeten zijn.’